Achtergrond - Credit en debet

Credit en debet?

Deze termen zijn al heel oud, toch zijn ze nog altijd relevant. Getallen aan de credit- of debetzijde maken het verschil tussen of ze ergens vanaf geteld moeten worden, of bijgeteld moeten worden. Plus en min dus. Toen dubbel boekhouden 500 jaar geleden uitgevonden werd rekende men nog met een abacus, de voorloper van de rekenmachine en computer. Op de abacus telde je alleen getallen bij elkaar op. Doordat de uitkomst daarna aan de debet- of creditzijde werd opgeschreven, wist je of het ging om inkomsten of uitgaven.

Hoewel we tegenwoordig prima kunnen rekenen met optellen en aftrekken, computers zeker, is het gebruik van credit en debet in boekhoudingen nog heel normaal. Het heeft namelijk enkele voordelen:

• We doen het al ruim 500 jaar zo, en het werkt goed. Het is voor ervaren ondernemers en professionals dan ook verwarrend om ermee te stoppen.
• Als je informatie opzoekt, dan kom je het overal tegen. Je kunt dus meteen aan de slag met die informatie zonder het om te moeten zetten.
• Het is overzichtelijk en wordt niet makkelijk over het hoofd gezien. Een klein mintekentje kan makkelijker aan je aandacht ontsnappen.
• Het gaat hand in hand met andere stukken van de boekhouding. Zo is debiteuren en crediteuren ook ineens een stuk logischer.

In Daxto hoef je vrijwel nooit stil te staan bij credit en debet, omdat het volautomatisch voor je gebeurt. Alleen het memoriaal is een uitzondering, daar lees je later over. Toch is het handig om deze termen zo goed als mogelijk te begrijpen. Boekhouders, accountants en informatie op internet zullen deze termen vaak gebruiken.

• Credit: er komt geld van buiten naar binnen, in je onderneming (inkomsten).
• Debet: er gaat geld van binnen naar buiten, uit je onderneming (uitgaven).

Maar natuurlijk zitten er weer addertjes onder het gras. Zo moet je bijvoorbeeld weten dat alle financiële rekeningen in de boekhouding gezien worden alsof deze buiten je onderneming staan. Voor een bankrekening of PayPal-account is dat nog te begrijpen. Die staat immers bij de bank of PayPal, en dus buiten je onderneming. Voor een kassalade of geldkistje klinkt het iets minder logisch. Het is in elk geval consequent. Het telt namelijk voor alles onder het kopje 'Liquide middelen' op je balans.

Een voorbeeld

Het onderstaande voorbeeld laat zien hoe credit en debet toegepast worden. Laten we eerst even snel opsommen wat er in het voorbeeld gebeurt:

• Ondernemer Bart maakt € 100,00 over van zijn eigen rekening naar de zakelijke bankrekening.
• Het bedrag komt daarom als ontvangen geld op het zakelijke bankafschrift te staan.
• Nu moet Bart de transactie nog verwerken in zijn zakelijke boekhouding.

Op de balans moet alles in balans blijven. Dus als we links iets doen, dan moeten we rechts ook iets doen. De bankrekening staat links, want geld op rekeningen is een bezitting van de onderneming. Dit geld kan de onderneming gebruiken om iets nuttigs mee te doen. De stortingen van Bart staan rechts, want het is een schuld van de onderneming aan Bart. Schulden staan altijd rechts. Bart stort dit bedrag zodat zijn onderneming iets kan gaan inkopen, om later weer met winst te kunnen verkopen. Zo verdient Bart de kost. Zo werkt ondernemen.

Nu moet Bart dus de boeking maken om de storting goed te verwerken. Een boeking is net als een transactie op een bankrekening, er gaat geld van A naar B, maar dan dus in je eigen boekhouding. De balans is echter speciaal. Op de balans gebeurt dat op twee plekken tegelijk, zodat alles in balans blijft. Om uit te vinden wat er credit en wat er debet geboekt moet worden, kijk je aan welke kant de categorie op de balans staat. Dat gaat zo:

De bankrekening staat onder Activa en dan Liquide middelen. Links dus, aan de debetzijde van de balans. Als je een bedrag debet boekt op een debetcategorie, dan neemt het bedrag toe (plus). Credit boeken laat het bedrag afnemen (min).

De stortingen van Bart staan onder Passiva en dan Ondernemingsvermogen. Rechts dus, aan de creditzijde van de balans. Als je een bedrag credit boekt op een creditcategorie, dan neemt het bedrag toe (plus). Debet boeken laat het bedrag afnemen (min).

De balans hierboven laat zien dat er € 100,00 op de zakelijke bankrekening staat. Daarnaast laat de balans zien dat dit bedrag gestort is door Bart. Het totaal van elke zijde is € 100,00. Daarmee is alles keurig in balans. Lekker bezig Bart.